A enerxía solar que chega a Terra
O sol é unha estrela composta maiorioritariamente por hidróxeno e helio. No seu interior producense reaciones de fusión nuclear que desprenden enormes cantidades de radiación electromagnética.
A radiación en realidade é un conxunto de radiacións de diferentes lonxitudes de ondas.
A radiación en realidade é un conxunto de radiacións de diferentes lonxitudes de ondas.
RADIACIÓNS
- Radiación infravermella: É percibida como calor. Gran parte da que alcanza a superficie terrestre se reflexa e é absorbida polo CO2 e o vapor de auga das nubes.
- Lus visible: É a parte do espectro solar que percibimos a través da vista.
- Radiación ultravioleta: É a máis enerxética e dañina para os seres vivos. A capa de ozono absorbe gran parte desta radiación.
O TEMPO
O tempo é un estado da atmósfera nun lugar e momento determinado
-Frente cálido: Cando unha masa de aire cálido chega a unha zoa de aire frío, o aire quente elevase sobre o frío. Ao ascender o aire quente enfría e se condesa en nubes que podan descargar choiva.
- Presión atmosférica: É o peso exercido poola millones de moléculas do aire sobre calquer punto da Terra. Nas rexiones con maior insolación o aire quenta e ascende creando unha zoa de baixas presións ( borrascas). Coa altura, a temperatura descende, o aire enfriase e descende, dando lugar a unha zoa de altas presións ( anticiclóns).
-Frente cálido: Cando unha masa de aire cálido chega a unha zoa de aire frío, o aire quente elevase sobre o frío. Ao ascender o aire quente enfría e se condesa en nubes que podan descargar choiva.
Meteorización
A meteorización é un conxunto de procesos relacionados coa acción de diversos axentes atmosféricos sobre as rochas, que ocasionan nelas a súa descomposición química e desintegración física.
Pode ser mecánica e química:
- Xelifracción: A auga entra nas diaclasas das rochas, conxelase e rompe a rocha ao aumentar de volume a auga.
- Haloclasticidade: A auga entra nas diaclasas das rochas, e cando se evapora, o sal cristaliza e rompe a rocha ao aumentar de volume.
- Cambios bruscos de temperatura: As grandes diferenzas de temperatura entre o día e a noite en climas desérticos ou de alta montaña, producen contraccións e dilatacións nos diferentes minerais que forman a rocha que, como cada un contraese e dilatase a unha temperatura diferente, fan que as rochas se rompan e aparezan diaclasas.
- Meteorización biolóxica física: Constituida principalmente polas raíces que penetran nas rochas e as rompen.
- Carbonatación: A auga da chuvia conten certa cantidade de CO2 atmosférico disolto. Esta disolución forma ácido carbónico que lle da a auga superficial certo grao de acidez, o que provoca a descomposición das rochas.
- Oxidación: O O2 da atmósfera dosolto na auga oxida rochas con minerais metálicos.
- Meteorización biolóxica química: Os liques producen ácido oxálico que produce a liberación de calcio en rochas.
Pode ser mecánica e química:
- Meteorización mecánica: Mediante este proceso as rochas sofren a desisntegración física.
- Xelifracción: A auga entra nas diaclasas das rochas, conxelase e rompe a rocha ao aumentar de volume a auga.
- Haloclasticidade: A auga entra nas diaclasas das rochas, e cando se evapora, o sal cristaliza e rompe a rocha ao aumentar de volume.
- Cambios bruscos de temperatura: As grandes diferenzas de temperatura entre o día e a noite en climas desérticos ou de alta montaña, producen contraccións e dilatacións nos diferentes minerais que forman a rocha que, como cada un contraese e dilatase a unha temperatura diferente, fan que as rochas se rompan e aparezan diaclasas.
- Meteorización biolóxica física: Constituida principalmente polas raíces que penetran nas rochas e as rompen.
- Meteorización química: As rochas varían a súa composición tras reaccións químicas.
- Carbonatación: A auga da chuvia conten certa cantidade de CO2 atmosférico disolto. Esta disolución forma ácido carbónico que lle da a auga superficial certo grao de acidez, o que provoca a descomposición das rochas.
- Oxidación: O O2 da atmósfera dosolto na auga oxida rochas con minerais metálicos.
- Meteorización biolóxica química: Os liques producen ácido oxálico que produce a liberación de calcio en rochas.
Axentes Xeolóxicos
- Arroyos :
- Cárcavas: Son surcos de auga en forma de V escarvados en terreos brandos e soltos.
- Chemineas de fadas: Son columnas piramidais coroadas por unha rocha.
- Lenares: Son surcos con cristais agudos escarvados en rochas solubles.
- Barrancos: Desnivel brusco na superficie do terreo.
Formas de sedimentación:
- Cono de deyección
- Ríos:
- Curso alto: Gargantas, desfiladeiros, foces e canóns; Formacións profundas con paredes rochosas e verticais, o val é en forma de V.
- Curso medio: Terrazas fluviais ( pequenas chairas graduadas na beira do río) Val en artesa.
Forma de sedimentación:
- Curso medio: Aluvións ( depositos no fondo e nas beiras dos ríos)
- Curso baixo: Veiga ( terreos fortes formados por arxila e limo), delta ( conxunto de sedimentos triangular na desembocaduras dun río ou en costas pouco profundas e calmas) e esteiro ( desmbocaduras en costas con forte oleaxe e correntes que arrastran mar adentro os sedimentos)
- Vento:
-Erosiona pedras mediante a deflación de partículas do solo( suspensió, saltación, rodadura e arrastre), producindo abrasión. erg e reg ( deserto de area e pedra)
Formas de sedimentación:
- Dunas: Montículos de area formados ao chocar a area cun obstáculo. Se pasa por riba é móbil, e se non, inmóbil.
- Loess: Zonas de depósito das partículas máis finas transportadas polo vento.
- Glaciares:
- Circo glaciar: Zona concava onde a neve caída se acumula e se conxela. Ao derreterse o xeo forma un lago.
- Val glaciar: Canle en forma de U pola que discorre a lingua glaciar.
Formas de sedimentación:
- Morrenas e tipos ( laterais,centrais de fondo, frontais)
- Augas subterraneas:
- Caverna: Burato subterraneo que adoita ter modelado cárstico.
- Sima: Cavidad vertical ou empinada que se abre ao exterior.
- Galeria: Túnel que non comunica co exterior.
- Surxencia: Burato por debaixo do nivel freático polo que sae a auga .
- Sumidoiro: Burato que une a sima co exterior.
Formas de sedimentación.:
- Modelado cárstico: Esta constituido por estalactitas, estalagmitas e columnas.
- Mares:
- Acantilado: Costa vertical e escarpada
- Plataforma de abrasión: Superficie erosionada polo rozamento dos materiais transportados pola agua.
- Arcos naturais: Arco de roca formado preto de acantilados.
- Covas: Burato esculpido na rocha pola auga de maneira natural.
- Illote: Illa pequena formada por unha rocha que foi resistente a erosión e permanece despois que os materiais que a rodeaban foran erosionados.
- Calas: Enseada estreita e de paredes rochosas e escarvadas.
- Baias: Penetración do mar na costa, de grande extensión e de entrada ancha.
- Enseada: Entrada do mar na costa con forma de seo e boca estreita.
Forma de sedimentación:
- Praias: Son depositos de area na línea de costa.
- Barras litorais: Acumulación alargada de materiais areosos.
- Tómbolo: É un islote unido a parte continental mediante unha acumulación de area.